Ücret geliri elde edenler dikkat!

Genel anlamda ücret gelirlerinin vergisi işverence kesilerek yatırılıyor. Bununla birlikte ücretliler bazı durumlarda beyanname vermek zorundalar. 2021 yılında elde edilen ücret gelirleri ile ilgili gelir vergisi beyannamelerinin 31 Mart’a kadar verilmesi gerekiyor.

Geçen yıl elde etiği ücret gelirleri için bu yıl beyanname vermesi gerekenler şöyle:

– Tek işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ve brüt ücreti 650 bin TL’yi aşanlar.

– Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde edenlerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 53 bin TL’yi aşanlar.

– Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde edenlerden, birinci işverenden aldıkları ücret geliri dahil olmak üzere aldıkları ücretlerin toplamı 650 bin TL’yi aşanlar.

– Stopaja tabi olan ücret geliri toplamı 650 bin TL’yi aşan sporcular.

– Stopaja tabi geliri 650 bin TL’yi aşan veya birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 53 bin TL’yi aşan profesyonel spor yarışmaları ile basketbol ve voleybol spor dallarının en üst liglerindeki yarışmaları yöneten spor hakemleri.

– Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı (İstisna kapsamında olanlar hariç.)

– İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri,

– Ücreti kesinti yoluyla vergilendirilmeyen, yukarıda sayılanlar dışında kalan ücretliler.

Tek işverene bağlı olarak çalışan ve ücretinden aylık vergi kesintisi yapılanlar, toplam ücretleri 650 bin lirayı aşmazsa yıllık beyanname vermeyecekler. Kira veya faiz geliri gibi diğer kazançları için beyanname vermek zorunda kalsalar bile ücret gelirlerini beyannameye dahil etmeyecekler.

Ücretinden aylık kesinti yapılmamış olanlar ise tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verecekler. Ücret gelirlerinin yıllık beyannameye dahil edilmesi halinde, beyan edilen gelir için hesaplanan vergiden, geçen yıl ödenen gelir vergisinin asgari geçim indirimi düşülmeden önceki tutarı mahsup edilecek.

2021’DE İŞ DEĞİŞTİRENLER DİKKAT!

Yıl içinde iş değiştirenler de “birden fazla işverenden ücret geliri elde edenler” grubunda yer alıyor. Maliye Bakanlığı, yıl içinde iş değiştirdiği için birden fazla işverenden ücret almış olanlarla ilgili son yıllarda denetimini yaygınlaştırdı. İkinci işverenden aldığı ücreti, o yıl için belirlenen sınırı aşanlar beyanname vermemişse vergi borcu çıkartılıyor. Bu nedenle, yıl içinde iş değiştiren veya aynı anda birden fazla işverenden ücret geliri elde edenlerin beyanname konusunda hassas davranmaları gerekiyor.

2021 yılında iş değiştirenler, ikinci işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 53 bin lirayı aşmışsa beyanname doldurmak zorundalar. Burada dikkat edilmesi gereken iki önemli husus var: Hangi işverenin birinci işveren olduğunu çalışanın kendisi belirliyor. Örneğin ocak-nisan aylarında çalıştığı işverenden 40 bin TL, mayıs – aralık aylarında çalıştığı işverenden de 100 bin TL ücret almış bir kişi, son çalıştığı işvereni birinci kabul edebilir. İkinci işverenden aldığı ücret de 53 bin TL’nin altında kaldığı için beyanname vermez.

53 BİN TL SINIRI BELİRLENİRKEN ÖNCE YÜZDE 15 PRİM KESİNTİSİ DÜŞÜLÜR

Dikkat edilmesi gereken ikinci husus ise ücretin 53 bin lirayı aşıp aşmadığına bakılırken brüt ücretten yüzde 14 sigorta primi ve yüzde 1 işsizlik sigortası priminin düşülmesi. Hatta engellilik indirimi varsa bu da düşüldükten sonra kalan tutar dikkate alınır. Örneğin, birinci işverenden 100 bin, ikinci işverenden 60 bin TL ücret alan bir kişinin beyanname vermek zorunda olup olmadığına bakılırken, 60 bin liralık tutardan yüzde 15 prim kesintileri düşülür. Toplam 9 bin liralık prim kesintisi düşülünce vergiye tabi kazanç 51 bin TL’ye indiği için bu kişinin beyanname vermesi gerekmez.

Birinci işverenden aldığı ücret 100 bin TL, ikinci işverenden aldığı ücret 70 bin TL olan kişi ise ikinci işverenden aldığı ücret 10.500 TL’lik prim kesintisi sonrası 2021 yılı için belirlenen 53 bin TL’lik sınırın üzerinde kaldığı için toplam 170 bin lira ücret geliri üzerinden beyanname dolduracak.

YABANCI ŞİRKETTEN ALINAN ÜCRETLERDE VERGİLENDİRME NASIL YAPILACAK?

Yabancı ülkelerde bulunan işverenlerden alınan ve vergi kesintisine tabi olmayan ücretler için ikâmetgâhın bulunduğu yerdeki vergi dairesine beyanname verilir. Ancak, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellef kurum mahiyetindeki yabancı şirketlerde çalışanlara, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler gelir vergisinden istisna tutuluyor. İstisnanın uygulanabilmesi için işverenin dar mükellef kurum olması, bu kurumun Türkiye’de hiçbir şekilde kazanç elde edecek mahiyette faaliyette bulunmaması, bu şirkette çalışan kişinin hizmet erbabı ve yapılan ödemenin de ücret niteliğinde olması, dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapacağı ödemenin bu kurumun yurt dışı kazançlarından karşılanması, ücretin döviz olarak ödenmesi, ödenen ücretin dar mükellef kurumun Türkiye’deki hesaplarına gider olarak kaydedilmemesi gerekiyor.

Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi şirketlerin Ticaret Bakanlığı’ndan alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde çalışanlara döviz olarak yapılan ücret ödemeleri de gelir vergisinden istisna tutuluyor.

ÖZEL İNŞAAT İŞÇİLERİ ASGARİ ÜCRETİ AŞAN KAZANÇ İÇİN BEYANNAME VERECEK

Basit usule tabi esnafın yanında çalışanlar, özel hizmetlerde çalışan şoförler, özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri, gayrimenkul sermaye iradı sahiplerinin yanında çalışanlar “diğer ücretli” olarak adlandırılıyor. Daha önce vergi karnesi almakta olan diğer ücretliler için bu yıldan itibaren sistem değişti. Bu kişiler, 2022 yılı içinde elde ettikleri kazançlar yıllık asgari ücret matrahını aşarsa gelecek yıl beyanname verecekler. Örneğin, aylık 6 bin liradan yıllık 72 bin lira “diğer ücret” geliri elde eden bir kişi beyanname doldurduğunda, asgari ücrete karşılık gelen kazançların vergisi indirildikten sonra 2.032 TL vergi ödeyecek.

BEYANNAME DOLDURANLAR EĞİTİM SAĞLIK HARCAMASINI GİDER GÖSTEREBİLİR

Beyanname doldurulması herkes için vergi borcu doğacağı anlamına gelmiyor. Ücretliler, normalde eğitim, sağlık harcamalarını gider olarak gösteremez iken beyanname doldurduklarında gider gösterebiliyorlar. Beyan edilen brüt gelirin yüzde 10’una kadar eğitim ve sağlık harcaması ile hayat ve şahıs sigorta primlerinin yarısını kazançlardan indirebiliyorlar. İndirilecek prim tutarı brüt gelirin yüzde 15’ini ve yıllık asgari ücret tutarını aşamaz.

Bu giderler indirildikten sonra ödenmesi gereken vergi hesaplanıyor. Hesaplanan vergi geçen yıl ödenen vergiden düşük ise aradaki vergi farkı iade ediliyor. Hesaplanan vergi geçen yıl ödenen vergiden fazla ise bu kez aradaki fark mart ve temmuz aylarında iki eşit taksitte ödeniyor. Ahmet Kıvanç / Habertürk